Từ xa xưa nhân sâm luôn được xếp vào hàng thuốc quý, ngoài tác dụng chữa bệnh, nhân sâm còn là một trong 4 vị thuốc bổ được sử dụng khá nhiều trong đông y. Ngày nay tây y cũng chế nhân sâm thành nhiều các loại thuốc chữa bệnh khác nhau.
Tác dụng chữa bệnh và bồi bổ sức khỏe của nhân sâm theo quan niệm Đông y
Trước kia nhân sâm được các thầy thuốc đông y biết đến với:
– Tính vị: vị ngọt, hơi đắng, tính hơi hàn.
– Quy kinh: Vào kinh Phế, thông 12 kinh lạc.
– Tác dụng: làm thuốc đại bổ ích nguyên khí
Chủ trị: Dùng sống: tả hoả. Tẩm sao: bổ tân dịch, bổ nguyên khí (nhất là ở Phế ) thần kinh suy nhược.
– Hội chứng suy sụp do khí cơ bản hư nặng, mất máu nặng, nôn nặng hoặc ỉa chảy nặng biểu hiện như ra mồ hôi, lạnh chân tay, thở nông và mạch yếu, mờ: Dùng Nhân sâm một mình hoặc phối hợp với Phụ tử trong bài Sâm Phụ Thang.
– Tỳ, vị kém biểu hiện như kém ăn, mệt mỏi, đầy thượng vị và bụng, phân lỏng: Dùng Nhân sâm với Bạch truật, Phục linh và Cam thảo trong bài Tứ Quân Tử Thang.
– Thiếu khí ở phế biểu hiện như thở nông, ra mồ hôi trộm và mệt mỏi: Dùng Nhân sâm với Cáp giới (Tắc kè) trong bài Nhân Sâm Cáp Giới Tán.
– Tiểu đường hoặc kiệt khí và dịch cơ thể do bệnh do sốt gây ra biểu hiện như khát, ra mồ hôi, kích thích thở nông và mạch yếu: Dùng Nhân sâm với Mạch đông và Ngũ vị tử trong bài Sinh Mạch Tán. Nếu kèm với sốt, dùng Nhân sâm với Thạch cao và Tri mẫu trong bài Bạch Hổ Gia Nhân Sâm Thang.
– Kích thích tâm thần biểu hiện như trống ngực, lo lắng, mất ngủ mơ ngủ và quên: Dùng phối hợp nhân sâm với toan táo nhân và đương qui dưới dạng qui tì thang.
– Bất lực và ở đàn ông hoặc ở phụ nữ: Dùng một mình nhân sâm hoặc phối hợp với lộc nhung và từ hà xa (nhau thai).
Liều dùng: Ngày dùng 4 – 12g.
Kiêng ky: phụ nữ mới đẻ huyết xông lên, bệnh sơ cảm mới phát, mới thổ huyết đều không nên dùng. Không dùng nhân sâm cùng Lê lô, Ngũ linh chi và Tạo giáp. Sau khi dùng nhân sâm không nên uống trà hoặc ăn củ cải vì làm mất tác dụng của nhân sâm.
Với tác dụng kỳ diệu như vậy mà nhân sâm ngày càng được nhiều người quan tâm, và muốn sử dụng để điều trị bệnh cũng như bồi bổ sức khỏe. Trên thế giới hiện nay loại nhân sâm nổi tiếng thường đến từ Hàn Quốc, Hồng Kông, và cả Việt Nam (sâm Ngọc Linh). Tuy nhiên nhân sâm xuất xứ từ Hàn Quốc vẫn là phổ biến hơn cả, và được chứng minh là có tác dụng tốt trong quá trình điều trị bệnh, bồi bổ sức khỏe. Khác với một số loại dược liệu khác, nhân sâm được trồng ở các vùng đất khác nhau, địa hình khác nhau, khí hậu khác nhau thì thành phần hoạt chất cũng khác nhau, do đó tác dụng cũng có sự khác biệt nhất định.
Theo Thaythuoccuaban